Ieder kind wil zijn schoen zetten.

Als u kinderen heeft zullen ze gegarandeerd vragen of ze de avond na de aankomst van Sinterklaas en zijn pieten met de stoomboot in Nederland, hun schoen mogen zetten. De schoen zetten is een belangrijk onderdeel van de traditie tijdens het Sinterklaasfeest. Kinderen plaatsen hun schoen in de avond bij de haard of kachel. Bij de schoen zingen ze voor het slapen gaan Sinterklaasliedjes en zetten ze vaak een bakje water neer en steken een wortel in hun schoen. Dit is natuurlijk voor het paard van de goedheiligman. De volgende ochtend zullen ze vroeg bij hun schoen gaan kijken om te zien of Sinterklaas die nacht is langs geweest. Zou er iets lekkers in zitten, misschien wel een cadeautje?

Waarom je schoen zetten bij de haard?

Dit komt vanuit de gedachte dat zwarte piet of Sinterklaas op zijn paard over de daken rijdt en zwarte piet door de schoorsteen naar binnen komt om een cadeautje in de schoen te doen als de kinderen lief zijn geweest. Traditioneel zetten de kinderen de schoen bij de haard of kachel. Ook door de kachelpijp kwam dan het cadeau toch in hun schoen. In huizen zonder schoorsteen en dat zijn de meeste tegenwoordig, zetten de kinderen hun schoen bij de verwarming, voordeur, achterdeur of bij een raam die open kan. Op deze manier kan de Sint of zijn piet alsnog bij de schoen. Ook winkelketens willen hun klanten graag trekken en bedachten dat kinderen hun schoen of een geknutselde schoen kunnen zetten in de winkel. Vanaf een bepaalde datum kunnen de kinderen dan hun schoen ophalen in de winkel, met daarin dan als het goed is een cadeautje of iets lekkers.

Een tekening voor Sinterklaas of een wortel voor het paard.

Sinterklaas stelt het op prijs als de kinderen iets terug doen. Daarom leggen kinderen vaak speciaal voor Sinterklaas of zwarte piet een zelfgemaakte tekening in hun schoen. Maar het kwam vroeger ook regelmatig voor dat kinderen er een suikerklontje, wortel of hooi voor het paard van de Sint bij legden. Kinderen zingen dan één of meerdere Sinterklaasliedjes bij de schoen en de haard. Dit om Sinterklaas te laten weten dat ze die avond hun schoen hebben gezet. De oudste vermelding van het neerleggen van hooi voor het paard dateert uit 1726; van stro en haver was al een halve eeuw eerder sprake. Hier wordt over gezongen in het Sinterklaasliedje dat vandaag de dag nog steeds populair is met de titel “Sinterklaas is jarig”

Bij stoute kinderen kregen de kinderen vroeger niets of de roe. Iets dat tegenwoordig niet meer verteld wordt.

Het gebruik van schoen zetten gaat ver terug.

Hier in Nederland zet men vanaf ten minste de 15^e eeuw de schoen. In het begin gebeurde dat in de kerk en was de opbrengst voor de armen. Uit oude archieven blijkt dat al vanaf 1427 in de Sint-Nicolaaskerk in Utrecht, schoenen werden gezet op 5 december. Rijke Utrechters legden dan iets in de schoenen. De opbrengst werd dan verdeeld onder de armen op 6 december. Dit is ook de officiele sterfdag van de Heilige Nicolaas. Tegenwoordig worden in dorpen en kleinere gemeenschappen nog steeds, in de plaatselijke kerk, schoenen gezet.

Ook bekend, is het verhaal dat de heilig Nicolaas geld of klompjes goud door het open raam in de schoenen van 3 arme meisjes wierp. Uit de 16^e eeuw bestaan beschrijvingen van het schoen zetten door kinderen bij de haard in huis. Naast speelgoed werd er vroeger vooral Sinterklaassnoepgoed gegeven zoals speculaas, pepernoten, maar ook borstplaat, taaitaaipoppen, marsepein of suikerbeesten. Dit zijn al eeuwenoude lekkernijen die in de traditionele vormen werden gemaakt in de Sinterklaastijd.

Niet alleen in Nederland, maar ook in Vlaanderen, Roemenië en Luxemburg is er nog steeds de traditie van de schoen zetten rond Sint-Nicolaasdag.

In ons online programma Wist je daT? spraken we met Johanneke Bosman over waar het schoen zetten vandaan komt.

Bekijk hier de aflevering:

Gaat u een Sinterklaasfeest organiseren? Wij helpen u graag om er een prachtige herinnering van te maken.