Het behouden van de Sinterklaastraditie vinden Nederlanders heel belangrijk.

Wat is de achtergrond van de Sinterklaastraditie? Waar komen rituelen en gebruiken eigenlijk vandaan? Wat is er wel en niet waar over beweringen? Daar gaan we het over hebben in deze blog. Wij praten met Ben Pronk penningmeester van een stichting die zich bezighoudt met de traditie. De focus van het Sint en Pietengilde ligt daarbij op voorlichting op basis van historisch onderzoek en ondersteuning van vertolkers van Sint, Zwarte Pieten en hun helpers. Maar hoe is deze stichting ontstaan en waar kunnen we wetenschappelijk onderbouwde informatie met bronvermelding vinden? Wij doken erin.

Het beheren van het erfgoed is de taak van het Sint en Pietengilde.

Hoe is stichting Sint en Pietengilde eigenlijk ontstaan? De oprichters Marc Giling en Harold Verwoert zetten zich al jaren in voor het sinterklaasfeest en vertolken zelf al heel lang en met veel plezier de rol van Sinterklaas en (de bekendste Zwarte Piet), Coole Piet en tegenwoordig bekend als Diego de coolste piet van Nederland. Ontdaan door de steeds fellere discussie wilden zij het positieve gevoel behouden en de vertolkers een stem geven. Ze richtten samen het Pietengilde op. Want als er een discussie is over Zwarte Pieten, dan moeten de vertolkers zelf ook hun zegje kunnen doen. Zo ontstond een eerlijk en onderbouwd tegengeluid. Samen met een team vrijwilligers werd een goede beschrijving gemaakt van de historie van het sinterklaasfeest en de belangrijke rol van Zwarte Piet.

Een rechter in Amsterdam deed op 3 juli 2014 uitspraak in een zaak tegen burgemeester Van der Laan over een vergunning voor een sinterklaasintocht. De rechter beweerde dat Zwarte Piet een negatieve stereotypering van de zwarte mens zou zijn. Dit ging Marc en Harold veel te ver. De uitspraak kon namelijk betekenen dat iedere keer als er iemand bezwaar zou maken tegen een openbare sinterklaasviering op basis van die uitspraak, de organisatie dan de Zwarte Pieten in de ban zou moeten doen. Toen is besloten om samen met de Gemeente Amsterdam in beroep te gaan tegen die uitspraak. Met succes, want op 16 oktober 2014 werd de uitspraak door de Raad van State nietig verklaard.

De stichting werkte verder aan een goede kennisbank over de historie van de traditie. Die draait niet alleen om Zwarte Piet, dus wilden de oprichters dat doen vanuit een stichting die de complete sinterklaastraditie omarmt. Op 2 december 2014 werd Stichting Sint en Pietengilde opgericht. Vanaf dat moment werd de focus verlegd naar het erfgoed, het bleek namelijk dat het sinterklaasfeest nog niet op de inventaris immaterieel erfgoed stond. Marc en Harold gingen de uitdaging aan en startten de procedure om het sinterklaasfeest op de inventaris te plaatsen. Dat werd op 15 januari 2015 officieel bekrachtigd. Zeveneneenhalfjaar lang werden alle taken zorgvuldig en in overleg uitgevoerd totdat in juni 2022 het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland (KIEN) het sinterklaasfeest plotseling van de lijst schrapte.

Het Sinterklaasfeest al meer dan 1000 jaar een traditie.

Sinterklaas vieren we in Nederland al meer dan 1000 jaar. Het zwart schminken vindt zijn oorsprong nog veel eerder, namelijk in heidense rituelen van vóór Christus. Die eeuwenlange geschiedenis met invloeden van alle tijden heeft een bijzondere en rijke traditie gevormd. Dat we in al die jaren Sinterklaas zijn blijven vieren, geeft wel aan hoeveel het betekent.

Het Sinterklaasfeest is diepgeworteld in onze geschiedenis. Nederlanders voelen op hun klompen aan dat de sinterklaastraditie het waard is om gevierd, bewaard en doorgegeven te worden. Het feest verbindt ons en brengt iedereen letterlijk bij elkaar.

Het Sint en Pietengilde stimuleert historisch onderzoek in alle facetten. Het steunt onderzoekers bij hun werk en brengt de traditie in kaart en geeft op hun website een eerlijke uitleg over de historie, met achtergronden, betekenissen en geschiedenis, voor nu en voor de toekomst. Ze presenteren meerdere onderzoeken en onderzoeksrichtingen. Zo wordt een zo compleet mogelijk beeld verkregen van de historie. Dat betekent niet dat de stichting het met elke hypothese eens is. Maar wetenschappelijk onderzoek mag ter discussie staan. De stichting presenteert zoveel mogelijk relevante bronnen en zeer breed gedragen feiten.

Uit die historie volgt het verhaal, zo feitelijk en eerlijk mogelijk, omdat er al heel veel onzin wordt verkondigd. Want als je je een mening wilt vormen over het sinterklaasfeest, dan kun je dat maar beter volledig en correct geïnformeerd doen. Meer en betere kennis draagt bovendien bij aan meer begrip en respect voor deze traditie.

Het erfgoed van de Sinterklaastraditie is een serieuze taak

In 2023 namen de oprichters door persoonlijke omstandigheden afscheid als bestuursleden en trad een nieuw bestuur aan. Voorzitter van de stichting is Renee Kirkenier en Ben Pronk als penningmeester. Samen met een klein team vrijwilligers werken ze aan alle dagelijkse taken. Naast contact met verschillende partijen, doen zij de administratie, de sociale media en onderhouden de website. Bestuursleden en teamleden werken allemaal op vrijwillige basis. Het Sint en Pietengilde is een stichting zonder winstoogmerk. Inkomsten uit donaties, komen rechtstreeks ten goede aan de activiteiten van de stichting.

De focus van de stichting ligt op historisch onderzoek, voorlichting en ondersteuning van spelersgroepen. Het Gilde informeert betrokken partijen over het belang van ons cultureel erfgoed en maakt werk van het behoud van onze traditie. Met een gift steun je deze stichting.

Nieuwsgierig geworden of meer weten?

In een aflevering van onze (S)interessante online serie “Wist je daT?” gaan we in gesprek met de penningmeester Ben Pronk over de stichting en het belang hiervan. Hij vertelt over de activiteiten, samenwerkingen en de recente onderzoeken over de geschiedenis van het feest. Dit blijft in ontwikkeling. Bekijk nu de aflevering en kom meer te weten over de achtergrond van het Sinterklaasfeest en de stichting.

Snel kijken naar deze aflevering van Wist je daT?

Sinterklaas bij u op het werk? Neem contact op met onze adviseurs.