Sinterklaasmarkt, wat is dat?

Alle kinderen kijken uit naar het moment dat Sinterklaas weer naar Nederland komt. In de periode daarvoor vallen de speelgoed boeken van de speelgoedwinkels weer op de deur mat. Deze worden goed bekeken en uitgepluisd, zodat de verlanglijstjes gemaakt kunnen worden. Vervolgens gaan alle hulpsinterklazen naar de speelgoedwinkels of bestellen de cadeautjes online. Vroeger ging dat heel anders. Daarover gaat deze blog.

Natuurlijk waren er toen geen winkels zoals wij dit nu kennen en het internet bestond al helemaal niet. Als je boodschappen deed, ging je naar de markt. In de late middeleeuwen ontstonden de Sint-Nicolaasmarkten. Op een dorpsplein voor de kerk stonden dan kramen. Hier werden dan cadeautjes voor de kinderen verkocht en natuurlijk al het bekende sinterklaas snoepgoed. Want vroeger werd er vooral Sinterklaas snoepgoed of suikergoed cadeau gedaan. Van pepernoten, suikerbeesten, marsepein tot speculaaspoppen. Na het kerkbezoek kocht men op de markt de geschenken voor het Sint-Nicolaasfeest.

Je ging naar de Sinterklaasmarkt voor speculaaspoppen.

Speculaaspoppen worden gemaakt van speculaasdeeg dat in de speculaasplanken wordt gedrukt. Zo ontstaat er een speculaaspop. Dan gaan ze in de oven; worden gebakken en heb je een speculaaspop. Deze poppen werden gebruikt om verkering te vragen. De jongen die een oogje had op een leuk meisje, ging naar de bakkerskraam op de sinterklaasmarkt. De bakker had dan speculaaspoppen (ook wel koekvrijers genoemd) De jongen zocht een koekvrijer uit en vaak kon je dan de naam van het meisje daarop te laten schrijven in glazuur met suiker. Dan ging die jongen met knikkende knieën met die speculaaspop onder zijn arm, richting het meisje, om dan deze speculaaspop aan het meisje te geven. Daarmee vroeg hij haar eigenlijk om verkering. Als het meisje de speculaaspop weigerde dan was het duidelijk! Dan had ze geen interesse. Als ze de speculaaspop aannam was de jongen een stap dichterbij. Maar de ouders van dat meisje hadden ook in die tijd een vinger in de pap.

De jongen moest dan worden uitgenodigd op de koffie bij de ouders thuis. De ouders wilde in een gesprek weten of de jongen geschikt was voor hun dochter. Aan het eind van het gesprek met de jongen, brak de moeder van het meisje de speculaaspop dan in stukken. De jongen moest goed opletten welk stuk hij kreeg. Daaraan kon hij zien of hij mocht blijven of afgewezen werd. Als de jongen goed bevonden werd door de ouders, kreeg de jongen de kop van de speculaaspop. Dan “was de kop eraf, dan weet je ook waar dat spreekwoord vandaan komt. Als de jongen niet goed genoeg werd bevonden voor het meisje, brak de moeder de benen eraf en gaf dit aan de jongen. Dan kon de jongen dus “” de benen nemen”, nu letterlijk. Want dan was het over en uit en kreeg de jongen geen verkering. Het was dus best een symbolisch gebruik.

Als je een oude speculaasplank vindt of ziet, moet je goed kijken. Op deze met de hand gesneden houten planken staan soms ook dieren op de plank. Ook de dieren hadden een symbolisch betekenis. Als er zwanen op stonden, was het een huwelijksplank. Want zwanen staan voor de trouw. Er kan ook een hondje op staan (zo`n plak is te vinden in het bakkerijmuseum in Hattem) Er wordt vaak gedacht dat een hond ook staat voor trouw. Een trouwe viervoeter. Dus “zo trouw als een hond”, maar dit is niet correct. Een hond stond voor gehoorzaamheid. Als de moeder van dat meisje de kop afbrak, accepteerde ze niet alleen de jongen (haar toekomstige schoonzoon) maar ook de hele speculaaspop. Dat betekende dat het meisje gehoorzaam moest zijn aan de jongen. Haar toekomstige man.

Sinterklaas was dus eigenlijk ook een huwelijksmakelaar. Hij bracht mensen bij elkaar. De kleine speculaaspopjes worden ook wel “hylikmaker” genoemd. Een verbastering van huwelijksmakelaar of huwelijksmaker.

Taaitaaipoppen en marsepein zijn ook hele oude Sinterklaasgebruiken.

Op de bakkerskraam was nog meer te vinden. Marsepein is daar een goed voorbeeld van. Als mensen elkaar een marsepeinen varken gaven, wilden ze elkaar gelukwensen. Ook was er naast het marsepein, het suikerbeest en de speculaaspoppen, nog taaitaai te vinden. Een taaitaaipop is het tegenovergestelde van de speculaaspop. Als een meisje doorhad dat de jongen een oogje op haar had en ze zag deze jongen helemaal niet zitten, dan gaf ze een taaitaaipop aan de jongen. Zo maakte ze duidelijk dat ze niets met hem wilde en wees hem daarmee af. Ze liet hem blijken dat hij moest “aftaaien”. “Wegwezen, ik zie niets in jou” Hier komt het woord aftaaien vandaan.

De Sinterklaasmarken zijn verdwenen omdat er in deze tijd veel alternatieven zijn gekomen. De belangrijkste waren de winkelstraten, waar altijd wel een bakkerij te vinden was. Met het internet hoef je tegenwoordig het huis niet eens meer uit. Toch worden er nog steeds Sinterklaasmarkten georganiseerd. Helaas niet meer in Nederland. Maar in België, Duitsland en Frankrijk kennen ze ook Sint-Nicolaas. Hier zijn nog steeds enkele van die ouderwetse sinterklaasmarken te vinden. In het Belgische Bree bijvoorbeeld. Omdat Sinterklaasavond op 6 december in België gevierd wordt is de Sinterklaasmarkt op 5 december te vinden in het centrum. Mocht je deze willen bezoeken houdt de website van deze plaats in de gaten. Ook Maaseik kent een sinterklaasmarkt op 4 december. Sinterklaas wordt in Frankrijk anders gevierd. Maar in het Franse Nancy is een kerstmarkt die Sint-Nicolaasmarkt genoemd word. Hier vind je ook spulletjes van Sint-Nicolaas.

Sinterklaasmarkt is nu gericht op de sinterklaas branch.

Op dit moment zijn er meerder sinterklaasmarkten of beurzen. De eerste Sinterklaasmarkt gericht op de branche is er nog steeds. Deze hebben wij bezocht en hebben er ook een leuk item overgemaakt in onze online Sinterklaasserie “Wist je dat?”.

Hier kan je alle leveranciers vinden voor de hulpsinterklaas. Van haarwerken, kostuums tot boeken en alles wat een sinterklaasteam maar nodig heeft. Er is meer, zo zijn er ook workshops die je kan volgen. Wij halen op de Sinterklaasmarkt ook items voor onze Sinterklaasshows.

Bent u nieuwsgierig geworden? Bekijk dan snel het item voor de Sinterklaasmarkt en kom erachter hoe het allemaal begon bij de organisator Damian Burgers van deze markt.

Kijk snel naar de aflevering van Wist je daT?

Wij zijn al 30 jaar de specialist en hebben de enige echte! Neem vrijblijvend conact met ons op. Wij helpen of adviseren u graag.